سوله ها به عنوان سازه‌هایی با کاربردهای متنوع، در صنعت، کشاورزی، انبارداری و … مورد استفاده قرار می‌گیرند. سوله تیرورقی، یکی از پرکاربردترین نوع سوله ها است که از تیرهای فولادی I شکل و ورق‌های فولادی برای ساخت اسکلت آن استفاده می‌شود.
اجزای تشکیل دهنده سوله تیرورقی
سوله تیرورقی از اجزای مختلفی تشکیل می شود که هر یک در طراحی و ساخت، نیاز به دقت بالا و تلرانس پایین دارند تا خروجی حاصل از ضریب اطمینان بالایی برخوردار باشد. در ادامه به معرفی اجمالی در مورد اجزای این سازه خواهیم پرداخت.البته ناگفته نماند که نکات فنی در خصوص اجزای سوله تیرورقی بسیار است و در این مقاله، صرفاً قرار است یک آشنایی اولیه و مقدماتی حاصل گردد.
1- ستون: ستون ها اصلی ترین جزء از اسکلت سوله هستند که بعد از اجرای فونداسیون، بر روی صفحه ستون ها سوار شده و با پیچ و مهره محکم می شوند. تراز کردن و شاقول بندی ستون ها باید با دقت بالایی انجام شود تا به اصطلاح، سوله گونیا باشد.در غیر این صورت نمی توان به سازه نهایی اعتماد کرد.
2- رفتر: المان های هشتی شکل سقف سوله را رفتر می گویند که هر کدام از دو قطعه تیرورق مجزا ساخته می شوند. این دو تکه به صورت مجزا به محل نصب حمل می شوند، سپس پای کار مونتاژ شده و توسط جرثقیل سقفی سوله به بالا کشیده می شوند. بسته به طول سوله، تعداد مناسب و مقتضی از رفترها مورد استفاده قرار خواهد گرفت تا در نهایت، استراکچر سقف سوله را به عنوان مهم ترین قسمت از سازه تشکیل دهند.
3- استرات: اجزای افقی از جنس پروفیل قوطی هستند که در امتداد طول سوله نصب می شود تا قاب های متوالی به یکدیگر متصل شوند و به انتقال نیروهای وارده کمک شود.استرات در کل به عنوان یک تکیه گاه جانبی و کناری مورد استفاده قرار می گیرد که طول آن معمولاً بین 4 الی 8 متر متغیر می باشد. نصب اصولی استرات به این صورت است که با کمک اتصالات فلنجی، از یک سر به ستون اصلی و از سر دیگر به جان تیر میانی متصل می گردد.
4- لاپه یا پرلین: از جمله اتصالات فرعی سوله هستند که معمولاً از جنس پروفیل زِد ساخته می شوند تا استحکامات سقف سوله را تأمین نمایند. البته گاهی از پروفیل های نبشی یا ناودانی نیز برای ساخت این اجزا به جای پروفیل زِد استفاده می شود.
5- انواع مهاربندها: اسکلت سوله بسیار حساس و آسیب پذیر است و از این رو، باید به طرق مختلف و از چندین جهت مهار شود. قصد ورود به بحث تخصصی مهارها را در این جا نداریم و بررسی دقیق و علمی این موضوع را به یک مقاله تخصصی مجزا موکول می کنیم. بادبند، سینه‌بند، میل مهار یا سگراد، و وال پُست، از جمله مهم ترین مهار ها در سوله سازی هستند که استفاده مناسب و به جا از تمام آنها، صلابت اسکلت فلزی را تضمین خواهد کرد. بدیهی است عدم بهره گیری از این اجزا در زمان و مکان مناسب، استراکچر سوله را متزلزل و غیر قابل اعتماد خواهد ساخت.
مزایای سوله تیرورقی:
- مقاومت بالا: سوله های تیرورقی به دلیل استفاده از تیرهای فولادی I شکل، از مقاومت بالایی در برابر باد، بارش برف و زلزله برخوردارند.
- قابلیت انعطاف‌پذیری: سوله های تیرورقی در طرح‌ها و ابعاد مختلف قابل طراحی و ساخت هستند.
- قیمت مناسب: سوله های تیرورقی به دلیل استفاده از مواد اولیه بهینه و روش‌های نوین ساخت، قیمت تمام شده‌ی کمتری نسبت به برخی از انواع سوله ها دارند.
- سرعت ساخت بالا: سوله های تیرورقی در کارخانه تولید شده و در محل پروژه مونتاژ می‌شوند. این امر سرعت ساخت سوله را به طور قابل توجهی افزایش می‌دهد.
- قابلیت حمل و نقل: سوله های تیرورقی به دلیل ساختار مدولار، به راحتی قابل حمل و نقل به محل پروژه هستند.
معایب سوله تیرورقی:
- نیاز به تخصص در نصب: نصب سوله های تیرورقی باید توسط افراد متخصص و با تجربه انجام شود.
- محدودیت در طراحی: سوله های تیرورقی در طرح‌های استاندارد تولید می‌شوند و امکان اعمال تغییرات جزئی در آنها وجود دارد.
- محدودیت در ابعاد: سوله های تیرورقی در ابعاد محدودی قابل تولید هستند.
کاربردهای سوله تیرورقی:
- صنعت: سوله‌های تیرورقی در ساخت کارخانجات، انبارهای صنعتی، تعمیرگاه‌ها و … کاربرد دارند.
- کشاورزی: سوله‌های تیرورقی در ساخت مرغداری، گاوداری، انبارهای کشاورزی و … کاربرد دارند.
- ورزشی: سوله‌های تیرورقی در ساخت سالن‌های ورزشی، استخرها، زمین‌های ورزشی و … کاربرد دارند.
- انبارداری: سوله‌های تیرورقی در ساخت انبارهای کالا، مواد اولیه، محصولات و … کاربرد دارند.
- تجاری: سوله‌های تیرورقی در ساخت نمایشگاه‌ها، فروشگاه‌ها، مراکز خرید و … کاربرد دارند.
نکات مهم در طراحی و ساخت سوله تیرورقی:
- قبل از طراحی و ساخت سوله تیرورقی، باید نیازهای خود را به طور دقیق مشخص کنید.
- از یک شرکت معتبر و با تجربه برای طراحی و ساخت سوله تیرورقی خود استفاده کنید.
- به نکات ایمنی در هنگام نصب و استفاده از سوله تیرورقی توجه کنید.
معرفی چند نمونه از سوله های تیرورقی:
- سوله تیرورقی با دهانه 15 متر و ارتفاع 8 متر
- سوله تیرورقی با دهانه 20 متر و ارتفاع 10 متر
- سوله تیرورقی با دهانه 25 متر و ارتفاع 12 متر
جمع بندی:
سوله های تیرورقی، به عنوان یکی از پرکاربردترین نوع سوله ها، با مزایای متعددی نظیر مقاومت بالا، انعطاف‌پذیری، قیمت مناسب و سرعت ساخت بالا به انتخابی مناسب برای نیازهای مختلف تبدیل شده‌اند. انتخاب نوع مناسب سوله با توجه به نیازها و شرایط محیطی، گامی مهم در جهت افزایش راندمان و عمر مفید سوله خواهد بود.