همه چیز درباره انواع سوله

یکی از سازه‌های فلزی مورد استفاده در اکثر صنایع و ساخت و سازها، سوله است. شاید شما هم در طول زندگی خود این نام را شنیده باشید و یا سالن‌های بزرگ با دیواره‌های فلزی را دیده باشید. اکنون این سوال مطرح می‌شود که سوله چیست و چه ویژگی‌هایی دارد؟ انواع آن کدم‌اند و چه کاربری دارند؟ با ما همراه باشید تا پاسخ تمام این سوالات را بدانید.

تاریخچه سوله

برای اینکه بدانیم سوله چیست؟ انواع آن کدم‌اند و چگونه ساخته می‌شود باید تاریخچه آن را مورد بررسی قرار دهیم. در 25 سال قبل از میلاد مسیح ساختمان معبد پانتئون ها که مربوط به خدایان رم بوده است، سقف گنبدی دارد که خرپای سقف آن از جنس برنز ساخته شد. بعد از آن اولین خرپای آهنی در دهانه 28 متری سقف تئاتر فرانسه طراحی و اجرا شده است. احداث این سازه سرآغازی بود تا صنعت نساجی انگلستان در سال 1800 از یک فریم فلزی در سازه‌های خود استفاده کند.

پس از آن با شروع انقلاب صنعتی اروپا، ساخت سازه‌های سقف شیب‌دار و با طول کشیده به نام سوله در کارخانجات کشورهای اروپایی رونق گرفت. همراه با رشد و گسترش احداث سوله، این سازه یکی از عوامل تاثیر گذار بر پیشرفت و توسعه صنعت در هر کشوری شناخته شد.

در کشور ما ایران نیز از سوله سازی برای احداث کارخانه‌های صنعتی و کارگاه‌های کاری حدود 75 سال پیش استفاده شد. مهندسین ایرانی برای ساخت سوله در ایران سازه‌ای مشابه با سوله‌های اروپایی را طراحی و اجرا نمودند. در دنیای امروز بیش از هزاران سوله در شهرک‌های صنعتی مختلف و صنایع گوناگون ساخته شده است.

کدام انواع سوله ها بیشترین میزان کاربرد را دارند؟

سوله خرپایی یا سوله سبک یکی از روش های پرطرفدار برای ساخت انواع سوله است. در این نوع سوله به دلیل طراحی انعطاف پذیر، سفارش دهنده انتخاب های متعددی با اندازه های مختلف و درعین حال وزن سبک دارد. یکی از علل انتخاب این گونه سوله ها قیمت مناسب آن ها نسبت به میزان کارایی است که دارند. استفاده از این نوع سوله ها به دلیل مقاومتی که دارند همراه با حذف هزینه های اضافی نیز هست. یکی از هزینه های اضافی که در این شرایط حذف می شود، هزینه حمل ونقل آن این سوله است که نسبت به انواع سوله های دیگر کمتر است.

طراحی سوله سبک با روش جاگذاری خرپایی به گونه ای است که ماندگاری را به همراه دارد و همان طور که قبلاً گفته شد این نوع سوله از انواع سوله معروف به سوله های مادام العمری هستند. این نوع سوله ها با انواع جرثقیل قابل نصب هستند و محدودیتی برای استفاده از نوع جرثقیل وجود ندارد.

یکی از دلایلی که از این نوع سوله نیز استفاده می شود سرعت بالای طراحی و نصبی است که دارند و درعین حال این نوع سرعت به کیفیت کار لطمه نمی زند و ذاتاً نوع طراحی آن به گونه ای است که سرعت را نیز شامل می شود. البته طراحی خاص این نوع سوله به سرعت و استحکام تنها ختم نمی شود بلکه طراحی منحصربه فردی که دارد می تواند موجب بهینه سازی استفاده از فضا را نیز شامل شود.

همان طور که قبلاً اشاره شد این نوع سوله دارای دهانه انعطاف پذیر است و امکان ساخت با انواع دهانه ها در این نوع از انواع سوله ها وجود دارد بدون اینکه کاربر بخواهد هزینه اضافی را پرداخت کند.

نکات مرتبط با طراحی و انتخاب انواع سوله

با توجه به اینکه سوله خرپایی یا همان سوله سبک، نوعی از انواع سوله است که بیشترین کاربرد را دارد، بهتر است بدانیم برای طراحی و انتخاب سوله مناسب چه مواردی را باید در نظر گرفت. مواردی چون ارتفاع سوله، دهانه سوله، طول سوله و شیب سوله بسیار مهم هستند. بارهای تحمیلی بر سوله مانند بار باد و برف، هم چنین زلزله و محل اجرای سوله با توجه به اندازه مقاومت خاک در طراحی، ساخت و انتخاب مناسب سوله سبک یا همان سوله خرپایی بسیار مهم است.

نحوه ساخت سوله

امروزه احداث و ساخت سوله یکی از راه‌های ایجاد فضاهای بزرگ با ابعاد مورد نظر با قیمت مقرون به صرفه است. سوله در ایجاد سالن‌های مرغداری، پرورش دام، ورزشگاه، مدارس و … کاربرد دارد.

نحوه احداث سوله با فونداسیون یک ستونی شروع شده و اجزای مختلف آن با استفاده از اتصالات به یکدیگر متصل می‌شوند. ستون بنا شده بر فونداسیون به منظور پیشگیری از پوسیدگی آن از جنس بتن است. علاوه بر این استفاده از فولاد ضد زنگ در ساخت سوله موجب می‌شود تا اجزای آن در اثر قرار گرفتن در معرض هوا دچار پوسیدگی نشوند.

پوشش دهی سقف‌ها با کمک ورق‌های رولی گالوانیزه شده و یا روکش چوب شیشه‌ای انجام می‌شود. هم چنین برای سقف و بدنه سوله‌ها از ساندویچ پنل و … برای پوشش دهی استفاده می‌شود.

در ساخت سوله‌های نیاز است تا متخصصان و مهندسان پروژه برای جلوگیری و محافظت سازه از آسیب‌ها و خطرات احتمالی به عواملی مانند بار مرده مثل برف، نیروهای جانبی مثل باد و زلزله، ارتفاع دیوار، بار جرثقیل، اندازه دهانه و طول سوله، میزان درصد شیب سقف و نوع پوشش سقف و دیوارها توجه نمایند.

اجزای سوله

قبل از آشنایی با انواع سوله و نوع کاربری آن‌ها، بهتر است بدانیم هر سوله از چه اجزایی ساخته می‌شود. همان طور که گفته شد سوله‌ها مطابق با فونداسیون ستون بنا می‌شود.

انواع سوله بر اساس ساخت

انواع مواد ساخت  عبارت‌اند از: روکش فلزی روی اسکلت فلزی، روکش و اسکلت پلاستیکی، تمام چوب (اسکلت چوبی، سایدینگ چوبی و سقف چوبی) و سوله‌های وینیلی که روی اسکلت چوبی ساخته شده‌اند.

هر نوع از این سوله‌ها دارای مزایا و معایب مختلفی است که بهتر است قبل از هر چیز در نظر گرفته شود. به‌عنوان‌ مثال، درحالی‌که سوله‌های فلزی در برابر آتش و موریانه مقاوم هستند، می‌توانند به‌مرورزمان زنگ بزنند یا در اثر باد شدید یا بارهای سنگین آسیب جدی ببینند.

سوله‌های فلزی

سوله‌های فلزی تشکیل شده از روکش ورق فلزی (فولاد گالوانیزه، آلومینیوم یا آهن راه‌راه) است که به یک اسکلت فلزی متصل می‌شود. زمانی که استحکام و مقاومت طولانی ‌مدت در برابر آتش، پوسیدگی یا موریانه‌ها موردنظر باشد، سوله‌های فلزی انتخاب خوبی هستند. با این حال، این سوله‌ها ممکن است در طول زمان زنگ بزنند، به خصوص اگر از فولادی ساخته شده باشند که گالوانیزه نشده باشد.

در کشورهایی که آب‌وهوای آن عموماً معتدل است، مانند استرالیا، که از سوله‌های فلزی بسیاری در صنعت استفاده می‌شود، در پوشش سقف، ترجیحاً از ورق فلزی راه‌راه یا موجدار استفاده می‌کنند تا بهتر بتوانند بارهای محیطی را تحمل کند، زیرا شکل موجدار فلز باعث می‌شود قوی تر از شکل مسطح آن باشد.

سوله‌های چوبی

سوله‌های چوبی ظاهری طبیعی دارند که می‌توانند به‌خوبی با محیط‌های مثل باغ ترکیب ‌شوند. این نوع سوله‌ها بیشتر برای مصارفی چون گلخانه و طویله دام و طیور کاربرد دارند. علی‌رغم استحکام چوب، باگذشت زمان، چوب‌های فراوری نشده می‌توانند پوسیده شوند، شکافته شوند و یا مستعد کپک، حملات قارچی و آتش‌گرفتن باشند. از این رو، سوله‌های چوبی نیاز به نگهداری منظم و بیشتری دارند.

این محافظت، شامل جلوگیری از انباشته شدن مواد گیاهی و بقایای آن در کنار دیوارها و روی سقف، و گهگاه استفاده از مواد ضدپوسیدگی یا مواد نگهدارنده است. همچنین گاهی اوقات به دلایل زیبایی و حفاظت از چوب دو بار رنگ‌آمیزی یا لاک می‌شوند. در این میان برخی از انواع چوب، مانند سرو، به طور طبیعی در برابر آسیب آب مقاوم‌تر است و تخته چوب‌هایی تحت خلأ رطوبت‌زدایی و رنگ می‌شوند نیز مقاومت بالایی در شرایط محیطی مختلف دارند که کمی گران‌تر هستند.

سوله‌های پلاستیکی

 این سوله‌ها با استفاده از پلاستیک‌های سنگین مانند پلی‌اتیلن و پی‌وی‌سی (PVC) طراحی شده‌اند. آنها بسیار بادوام هستند و در برابر عناصر خشن مقاومت سختی دارند. سوله‌های پلاستیکی متشکل از اسکلت پلاستیک و سقف پلاستیکی‌اند تا نور خورشید را منعکس کنند و به‌راحتی سوله را خنک نگه دارند. این سوله‌ها مشکلات سوله‌های چوبی را ندارند اما به مرتب پرهزینه‌تر است و در مصارف صنعتی کوچک یا غیرصنعتی کاربرد دارند.

سوله‌های وینیل

سوله‌های وینیل معمولاً با اسکلت چوبی و تخته OSB (نوعی چوب مهندسی شده مشابه تخته خرده چوب است که با افزودن چسب‌ها و سپس فشرده‌سازی لایه‌های رشته‌های چوب به دست می‌آید) روی دیوارهای پوشیده شده با سایدینگ (پوششی است که بر روی دیوارهای اطراف یک ساختمان قرار می‌گیرد) استاندارد وینیل ساخته می‌شوند.

پانل‌های OSB سوله‌های وینیل هرگز نیازی به رنگ‌آمیزی و تعمیر و نگهداری ندارند. آنها از سوله‌های پلاستیکی یا فلزی (غیرصنعتی) قوی تر هستند و در همه آب‌وهوا، از جمله زمستان‌های همراه با بارش سنگین برف، مقاومت می‌کنند.

آستر آزبستی

در سال‌های اولیه و میانی قرن بیستم، بسیاری از سوله‌های باغ و گاراژهای خانگی از آزبست سیمان ساخته می‌شدند که بر روی یک اسکلت آهنی زاویه‌دار بسیار سبک قرار می‌گرفتند. نگرانی در مورد امنیت و ایمنی این نوع سوله منجر به توقف ساخت شد، اما آنها کارایی ارزان و طولانی مدت داشتند. باتوجه به قیمت، هنوز هم می‌توان از آن‌ها در مصارف کوچک استفاده کرد.

انواع سوله بر اساس کاربرد سوله

سوله‌های صنعتی PEB پیش‌ساخته یکی از پرتقاضاترین محصولات در بخش ساخت‌وساز مدولار است. به این سوله‌ها سوله‌های فولادی از پیش مهندسی شده (Pre-Engineered Buildings) نیز می‌گویند و ماهیت همه‌کاره دارند. از آن‌ها به عنوان سوله کارخانه، انبار، سوله کشاورزی، سوله مرغداری و غیره استفاده می‌شود که از این رو عبارت‌اند از؛

سوله‌های صنعتی را می‌توان به عنوان یک مسکن جهت نگهداری ماشین‌آلات سنگین مانند کارخانه تعریف کرد. ویژگی‌هایی مانند؛ پانل‌های شیب‌دار و کف‌پوش بتنی باعث می‌شود که ماشین‌آلات نه‌تنها ایمن بمانند بلکه به آن‌ها عمر مفید بیشتری می‌دهند.

سوله‌های کارخانه (Factory sheds)

سوله‌های کارخانه یکی از مهم‌ترین سازه‌های کارآمد برای ادامه عملیات تولید در بخش صنایع است. آنها ساختارهای کامل و محکمی هستند که در اشکال و اندازه‌های بسیاری ساخته می‌شوند.

سوله‌های کارخانه با ساخت و کیفیت بالا و ویژگی‌های منحصربه‌فرد خود مشخص می‌شوند. از سقف‌های سنگین گرفته تا پریزهای برق، دارای امکاناتی است که در هر صنعت به آن نیاز است.

سوله‌های سفارشی (Customised sheds)

سوله‌های سفارشی ممکن است برای برآوردن محیط عملیاتی خاصی که نیاز است طراحی شوند. به‌عنوان ‌مثال، سوله برای محصولاتی که به شرایط خاص دما و فشار نیاز دارند.

سوله‌های پیش‌ساخته (Prefabricated sheds)

با افزایش محبوبیت سازه‌های مدولار، سوله‌های صنعتی نیز از این امکان استفاده می‌کنند. در واقع، سوله‌های صنعتی پیش‌ساخته کاملاً خارج از محل طراحی و ساخته می‌شوند و سپس در محلی که مدنظر است برده و نصب می‌شوند.

سوله‌های جعبه‌ای (Box-type sheds)

سوله‌های صنعتی جعبه‌ای سازه‌های فولادی هستند که برای پایداری، دوام و مقاومت در برابر آب‌وهوا ساخته می‌شوند. آنها به بهترین وجه برای کاربردهای صنعتی با ظرفیت‌های بالا مانند چوب‌بری و نیروگاه‌های بالا مناسب هستند.

سوله‌های جعبه‌ای همچنین محیطی بسیار کنترل شده را فراهم می‌کنند که در آن فرایندهای تولید می‌توانند بدون هیچ مانع محیطی پیش بروند (بدون توجه به آب‌وهوای بیرون و سایر شرایط محیطی).

سوله‌های پیشرفته (Hi-tech sheds)

به این دسته از سوله‌های صنعتی، سوله‌های پیشرفته و آینده‌نگر نیز می‌گویند. آنها برای حداکثر بهره‌وری انرژی با مواد پایدار و ساختاری جادار و مستحکم ساخته شده‌اند.

سوله‌های پیشرفته برای به حداقل رساندن اتلاف انرژی سازه از مواد عایق بهتری طراحی شده‌اند که مصرف آب و برق شما را کاهش می‌دهد. این کار باعث می‌شود که علاوه بر این که آنها ماندگاری طولانی داشته باشند و نگهداری آنها نیز آسان‌تر و راحت‌تر شود.

انواع سوله بر اساس نوع سازه

انواع گوناگونی از اشکال مختلف سوله با توجه به نوع کاربر، شرایط محیطی و منابع در دسترس وجود دارد که شما در تصویر زیر مشاهده می‌کنید.

سوله قوسی (Arched span)

سوله‌های UBM که به شکل قوسی ساخته می‌شوند، سوله قوسی نام دارند.  در ساخت این نوع سوله‌ها از هیچ‌گونه اسکلت و ستونی استفاده نمی‌شود به همین دلیل بسیار سبک و مقاوم هستند و در هر مکان و شکلی می‌توان از آن‌ها استفاده کرد.

سوله‌های ورزشی، سوله‌های قوسی صنعتی، سوله‌های کشاورزی، مرغداری، انبار غلات، سوله نمایشگاهی، آشیانه هلیکوپتر، سوله خوراک دام و طیور، سوله بازارچه خرید، مراکز فروشگاهی و تفریحی، پارک‌های آبی، کمپ نظامی، جایگاه پمپ‌بنزین و… از انواع کاربرد سوله قوسی هستند.

سوله قوسی UBM به سه شکل مورداستفاده قرار می‌گیرد که شامل موارد زیر هستند:

زمین‌به‌زمین (Q شکل): در این نوع سازه‌ها همان‌طور که از نام آن پیداست دو انتهای سازه از هر دو طرف بر روی زمین قرار می‌گیرد.

زمین به ستون (T شکل): در این روش، سازه از یک طرف بر روی زمین و از طرف دیگر بر روی دیوار یا ستون قرار می‌گیرد.

ستون به ستون (R شکل): این نوع از سازه‌ها در دو طرف آن دیوار یا ستون قرار گرفته که به همین دلیل به این نام معروف شدند.

سوله تک دهانه (clear span)

این سوله با فریم ساده هندسی جهت دهانه‌های کوچک ۱۲ تا ۱۸ متر کاربرد دارد. در این نوع از فریم فلزی سوله، برای تیر و ستون از پروفیل با مقطع مستطیل شکل و ابعاد یکسان استفاده می‌شود. سبکی، ساخت و نصب بسیار آسان و استحکام بسیار بالا، از مزیت این نوع سوله است.

سوله چندضلعی (polygon roof span)

سوله چندضلعی در واقع یک سوله تک دهانه اما به شکل چندضلعی است که برای کاربردهای متفاوتی استفاده می‌شود. زیبایی، وزن کم، مقاومت بالا و حذف محدودیت‌های معماری (بیرون‌زدگی ماهیچه ستون)، مزیت اصلی این نوع قاب است.

سوله تک شیب (single slope span)

طرح سوله تک شیب یک ساختمان با سقف دارای شیب که در یک جهت به سمت دیواره جانبی کوتاه‌تر شیب دارد. این سیستم قاب‌بندی تک شیب زهکشی سقف یک طرفه و فضای داخلی بدون ستون را فراهم می‌کند که یک راه‌حل طراحی بسیار مقرون به صرفه است.

نوع دیگر از این سوله لینتو (lean to) است با این تفاوت که توسط رفتر به یک سوله اصلی یا ساختمان متصل می‌شود. به لینتو بچه سوله نیز گفته می‌شود و به سوله اصلی که بچه سوله به آن متصل می‌شود، سوله مادر گفته می‌شود.

سوله چند دهانه (multi span)

سوله دو دهانه به صورت دو هشتی و بیشتر را سوله‌های چند دهانه می‌نامند. سوله‌های چند شیروانی و سوله‌های تک شیروانی که دارای ستون‌های داخلی متعدد هستند، نمونه‌هایی از این نوع سوله‌ها هستند. این سوله‌ها معمولاً برای صنایع تولیدی چندمرحله‌ای یا مزارع گلخانه‌ای استفاده می‌شوند.

استانداردهای ساخت سوله

ساخت سوله‌ها به دلیل مسائل ایمنی، عملکرد و پایداری بسیار مهم است و به همین دلیل استفاده از استانداردهای مناسب برای طراحی، ساخت و نصب سوله‌ها بسیار حائز اهمیت است. برخی از استانداردهای مرتبط با ساخت سوله عبارتند از:

1. استاندارد آمریکایی AISI S100: این استاندارد برای طراحی و ساخت سازه‌های فلزی از جمله سوله‌ها ایجاد شده است.
2. استاندارد اروپایی EN 1090: این استاندارد برای تضمین کیفیت و ایمنی سوله‌های فلزی در اروپا و کشورهای دیگر به کار می‌رود.
3. استاندارد آمریکایی IBC: این استاندارد برای طراحی و ساخت سوله‌های سازه‌های بتنی در آمریکا تدوین شده است.
4. استاندارد بین‌المللی ISO 9001: این استاندارد برای تضمین کیفیت و ایمنی در تمامی مراحل ساخت سوله‌ها به کار می‌رود.
5. استاندارد بین‌المللی ISO 14001: این استاندارد برای مدیریت محیط زیست در ساخت سوله‌ها و کاهش تاثیرات زیست محیطی مرتبط با ساخت آنها ایجاد شده است.
6. استاندارد ایمنی OSHA: این استاندارد برای تضمین ایمنی کارکنان در هنگام ساخت، نصب و استفاده از سوله‌ها در آمریکا به کار می‌رود.
7. استاندارد ایمنی CE: این استاندارد برای تأیید کیفیت و ایمنی سوله‌های سازه‌های فلزی در اروپا و بسیاری از کشورهای دیگر به کار می‌رود.
8. استاندارد ایمنی NFPA: این استاندارد برای حفظ ایمنی در مقابل حریق در سوله‌ها در آمریکا به کار می‌رود

مراحل اجرای سوله

• بررسی نیازهای مشتری: در ابتدا باید نیازهای مشتری را بررسی کرد و ساختمانی را طراحی کرد که به بهترین شکل ممکن با نیازهای او سازگار باشد. این مرحله شامل مساحت، ارتفاع، مواد ساخت، تعداد درب ها و ویژگی های دیگر است.
• طراحی: در این مرحله، معماران و مهندسین به طور دقیق طرح ساختمان را طراحی می کنند. در این مرحله باید به طرح های سازه ای، سیستم بارگیری و انتقال بار و اجرای پوشش های سقفی و دیوارهای جانبی توجه شود.
• انتخاب مواد ساخت: انتخاب مواد ساخت به عواملی مانند هزینه، پایداری، مقاومت در برابر آتش و دیگر عوامل وابسته به نوع فعالیت صنعتی بستگی دارد.
• ساخت و نصب سازه: در این مرحله، سازه های فلزی سوله، به وسیله جوشکاری و برش و فرز شکل داده شده و به صورت قالب های بزرگ حمل و نصب می شوند.

• نصب پایه‌ها و ستون‌ها: پس از تراشه و حفر، پایه‌ها در زمین نصب می‌شوند و سپس ستون‌های سوله به پایه‌ها متصل می‌شوند.
• نصب دیواره‌ها: پس از نصب ستون‌ها، دیواره‌های سوله نصب می‌شوند.
• نصب پوشش: پس از نصب دیواره‌ها، پوشش سوله نصب می‌شود که شامل استفاده از ورق‌های فولادی، یا شیروانی‌های فلزی است.
• نصب درها و پنجره‌ها: در این مرحله، درها و پنجره‌ها به دیواره‌های سوله نصب می‌شوند.
• نصب سیستم‌های برقی و مکانیکی: در این مرحله، سیستم‌های برقی و مکانیکی سوله شامل روشنایی، برق، گرمایش و سرمایش و … نصب می‌شوند.

نکات مهم در اجرای سوله

ساخت سوله‌ها برای پایداری، ایمنی و کارایی صحیح بسیار حائز اهمیت است. در اجرای سوله‌ها باید به چند نکته مهم توجه کرد:

1. استفاده از مواد با کیفیت: برای ساخت سوله‌ها از موادی مانند فولاد با کیفیت بالا و در صورت نیاز از بتن سبک با کیفیت مناسب استفاده کنید.
2. رعایت استانداردها: برای ساخت سوله‌ها باید از استانداردهای مربوط به ساخت سوله و سازه‌های فلزی استفاده کنید.
3. محاسبه بارهای ساختمانی: قبل از شروع به ساخت سوله، بارهای ساختمانی باید محاسبه شوند تا از استحکام و پایداری سازه اطمینان حاصل شود.
4. استفاده از ماشین‌آلات مناسب: برای ساخت سوله‌ها باید از ماشین‌آلات مناسب و مجهز استفاده کنید تا سرعت و کارایی ساخت افزایش یابد و همچنین کیفیت ساخت بالاتر رود.
5. رعایت ایمنی: برای ساخت سوله‌ها باید از نظرات کارشناسان ایمنی پیروی کرد و به رعایت اصول ایمنی کاری در هنگام ساخت و نصب سوله توجه کرد.
6. تحویل به موقع: باید به موقع پس از اتمام ساخت سوله آن را تحویل داد تا هزینه‌ها به حداقل رسیده و کاربردی به بهترین شکل به دست مشتری برسد.
7. پشتیبانی و خدمات پس از فروش: بعد از نصب و ساخت سوله باید خدمات پس از فروشی همچون تعمیرات و نگهداری مرتب ارائه داد تا در صورت نیاز، سوله به بهترین شکل بهره‌برداری شود.

انواع مصالح به کار رفته در سوله

در ساخت و ساز سوله‌های صنعتی، از انواع مختلفی از مصالح استفاده می‌شود. در زیر به برخی از این مصالح اشاره می‌شود:

1. فولاد: این مصالح برای ساخت قاب و سازه‌های سوله، از جمله ستون‌ها، تیرها و بالشتک‌ها استفاده می‌شوند. فولاد به دلیل مقاومت بالا در برابر بارهای سنگین و قابلیت انعطاف‌پذیری برای طراحی‌های متنوع در ساخت و ساز سوله‌های صنعتی بسیار مورد استفاده قرار می‌گیرد.
2. بتن: برای ساخت دیواره‌ها، ستون‌ها و پایه‌های سوله، از بتن استفاده می‌شود. بتن به دلیل مقاومت بالا در برابر فشار، قابلیت شکل‌دهی برای ساخت اجزای مختلف سوله و همچنین مقاومت بالا در برابر حرارت و حرکت زلزله، مورد استفاده قرار می‌گیرد.
3. شیشه: در سوله‌هایی که به منظور نگهداری از کالاهایی هستند که به نور خورشید نیاز دارند، از شیشه استفاده می‌شود. شیشه‌ها به دلیل قابلیت نفوذ نور خورشید و مقاومت در برابر آب و هوای سخت، مورد استفاده قرار می‌گیرند.
4. پلاستیک: این مصالح برای پوشش سطوح دیواره‌ها و سقف‌های سوله و همچنین برای ساخت پنجره‌ها و درب‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند. پلاستیک به دلیل قابلیت شکل‌دهی بالا، سبک بودن و همچنین مقاومت در برابر آب و هوای سخت، مورد استفاده قرار می‌گیرند.

این مصالح در ساخت و ساز سوله‌های صنعتی بسته به شرایط مختلفی مانند انواع فعالیت‌های انجام شده در سوله، میزان باربری و شدت بارگذاری، شرایط آب و هوایی و دیگر عوامل متفاوت، به کار گرفته می‌شوند.

به عنوان مثال، در سوله‌هایی که در آنها کالاهای حساس به نور خورشید نگهداری می‌شوند، از مصالح شیشه‌ای برای پوشش دادن به بخش‌هایی از سوله که به نور خورشید دسترسی دارند استفاده می‌شود. همچنین در سوله‌هایی که به عنوان کارگاه صنعتی به کار می‌روند، از سطوح بتنی و فولادی برای ایجاد بستر مناسب برای انجام فعالیت‌های صنعتی استفاده می‌شود.

هر یک از مصالح مورد استفاده در ساخت و ساز سوله، ویژگی‌ها و مزایای خود را دارند و بسته به نوع مصالح و شرایط مورد استفاده، هزینه‌ها و زمان‌های مورد نیاز برای ساخت و ساز سوله متفاوت است.

به عنوان مثال، ساخت سوله با استفاده از مصالح فولادی در مقایسه با ساخت سوله با استفاده از مصالح بتنی، هزینه‌های کمتری دارد، اما زمان ساخت و ساز آن بیشتر است. به همین دلیل، در انتخاب مصالح به کار رفته در سوله، باید به شرایط مختلفی که در ساخت و ساز سوله مؤثر هستند توجه کرد و با توجه به نیازهای خاص پروژه، تصمیم گیری صحیحی انجام داد.

هزینه ساخت سوله صنعتی چقدر است؟

سوله با دفترچه محاسبات صحیحی که نظام‌مهندسی آن را تأیید می‌کند یکی از عواملی است که در قیمت سوله تأثیرگذار است. از دیگر عوامل که نمی‌توان قیمت سوله در هر مترمربع تعیین کرد، نوسان‌های قیمت آهن‌آلات، وزن سوله و هزینه‌های اجرایی است.

اما علاوه بر این‌ها، سرمایه‌گذاری در ساخت سوله یکی از مؤثرترین سرمایه‌گذاری‌ها با بازگشت سرمایه فوق‌العاده است، به این معنی که شما در سرمایه اولیه هرگز ضرر نمی‌کنید زیرا اگر سوله استاندارد و مطمئن ساخته شده باشد سال‌های طولانی دوام خواهد داشت.

1. ستون

ستون‌ها در سوله نقش مهمی را ایفا می‌کنند. در واقع از مهم‌ترین و اصلی‌ترین اجزا سوله ستون است که معمولا از تیر ورق تولید می‌شود. ستون‌ها مسئول تحمل بار، وزن سوله و افزایش مقاومت سازه در برابر حوادث غیر مترقبه مانند زلزله هستند.

2. ستون وال پست

ستون جانبی نگه دارنده دیوار، ستون وال پست است که در قسمت ابتدایی و انتهایی سازه نصب می‌شود. این بخش وظیفه مهار و انتقال نیروی باد را بر عهده دارد.

3. استرات

اتصال قاب‌های سوله به یکدیگر از جمله وظایف استرات ها است. این قسمت مسئول مقاومت در برابر فشار طولی است.

4. سایه بان

سایه بان یا سقف شیب‌دار است که برای سازه بخش اصلی است.

5. نبشی سینه بند

نبشی‌ها در برابر نیروها و بارهای اضافه‌ای که به سازه وارد می‌شود عکس العمل نشان داده و آن‌ها را به پولین ها منتقل می‌کنند.

6. بادبند

بادبند یا مهاربند در دو نوع سقفی و بدنه‌ای در سوله وجود دارد. بادبند بدنه برای انتقال نیروی باد به پی و بادبند سقف برای انتقال نیروی باد از راه قاب استفاده می‌شود.

7. میله مهار (سگرا)

میله‌های قابل نصب بر روی سقف است که نیروهای جانبی وارد آمده را به وسط سوله انتقال می‌دهد.

8. فریم (رفتر) و پرلین

این بخش تمامی نیروهای جانبی وارد شده به سوله را به ستون منتقل می‌کند.

9. پیچ و مهره

یکی از ابزارهای اتصال دهنده اجزای مختلف به یکدیگر، پیچ و مهره‌ها هستند. قرار گیری اجرای مختلف در کنار یکدیگر یک سوله را احداث می‌کند. فونداسیون ساخت سوله ترکیبی از بتن و فولاد است که توسط بتن مسلح شده یا بتن آرمه از ترکیب بتن و میلگرد خم شده ایجاد می‌شود. پس از گذشت زمان دو هفته‌ای و در اصطلاح عامیانه گرفتن بتن، می‌توان مراحل بعدی را به صورت زیر ادامه داد.

سوله یک اسکلت فلزی بر پایه ستون‌های متعدد است که توسط صفحه ستون به فونداسیون وصل شده و تا از ایجاد لرزش در سازه پیشگیری شود.

قسمت دیگر ستون‌ها با اتصالات فلنجی به رفتر یا فریم متصل می‌شوند. در واقع رفترها موجب سهولت در نصب و اجرای سقف شیب‌دار می‌شود. این بخش با پیچ و مهره‌ها به اتصالات فلنجی متصل می‌شود. در ادامه برای ساخت چنانچه در نظر داشته باشید یک نیم طبقه یا بالکن به سازه اضافه کنید، تیرها را در ارتفاع مناسب به ستون‌ها وصل نمایید.

سوله یا سوله سازی چیست؟

سوله (Shed) معمولاً یک سازه فولادی یا چوبی ساده و تک طبقه است که برای ذخیره‌سازی و یا به عنوان کارگاه بخش‌های مختلف یک کارخانه استفاده می‌شود و این تمام کاربرد سوله نیست. سوله‌ها به طور قابل‌توجهی از نظر اندازه و پیچیدگی ساخت متفاوت هستند، از سوله‌های ساده که به عنوان پارکینگ وسایل نقلیه و گلخانه از آن استفاده گرفته تا بزرگ‌ترین سوله‌های صنعتی با ظرفیت بسیار زیاد برای تولید محصولات که می‌توانند شامل چندین سوله کنار هم نیز باشند.

سوله به معنی ساختمان بزرگ و بازی است که برای نگهداری کالاها، مواد، ابزار و تجهیزات و همچنین انجام فعالیت‌های تولیدی، صنعتی و کشاورزی به کار می‌رود. سوله‌ها معمولاً دارای سقف بلند و دیوارهایی باز هستند که به عنوان فضایی جهت انبار کردن و حمل و نقل کالاها مورد استفاده قرار می‌گیرند.

همچنین سوله‌ها برای تولید و صنعت نیز استفاده می‌شوند، مانند ساختمان‌های کارگاهی و کارخانجات. در کشاورزی نیز از سوله برای نگهداری محصولات، ابزار و تجهیزات و همچنین برای پرورش حیوانات مانند مرغ و گاو استفاده می‌شود. سوله‌ها معمولاً از مواد سبکی مانند فلز، بتن و چوب ساخته می‌شوند و می‌توانند به شکلی ساده یا پیچیده طراحی شوند.

انواع سوله

۱ –  سوله خرپایی ( نام های دیگر این نوع سازه : سوله سبک ، سوله HSS ، سوله سبک قوسی )

۲-  سوله تیر ورقی ( نام های دیگر این نوع سازه :  سوله سنتی ، سوله سنگین )

۳ –  سوله UBM

۴- سوله دست دوم ( که البته اصولا فقط به روش تیر ورقی موجود هستند ، و قطعا نمی توان گفت که یک روش مجزا است ، اما به دلیل تقاضا این را هم در این مطلب آوردیم )

ساخت سوله سبک در انواع سوله

یکی از انواع سوله های موجود ، سوله های ساخت سوله سبک در انواع سوله هستند ( به سوله سبک ، سوله سبک خرپایی یا سوله خرپایی هم میگویند )این مقاله به شرح مراحل ساخت سوله خرپایی اختصاص داده شده است , تمامی ویژگی ها , مزایا و معایب سوله های خرپایی را شرح خواهیم داد .

این نوع سوله ها در ایران قدمتی در حدود 15 سال دارند اما در اروپا قدمتی بالغ بر ۳۰ سال دارند.
سوله های قدرتمند خرپایی روش ساخت پیچیده ای دارند که همین مساله هم موجب شده تا بسیاری از سازندگان در ایران از عهده آن بر نیایند و قادر به ساخت سوله های باکیفیت خرپایی نباشند در نتیجه تعداد سازندگان این روش بسیار محدود است و قطعا کمتر از ۱٪ می باشد.
مراحل ساخت سوله خرپایی تماما توسط مهندسین و متخصصین ماهر صورت می گیرد چرا که کوچکترین سهل انگاری در طراحی و ساخت سوله های خرپایی موجب خسارات هنگفتی خواهد شد و قابل جبران نیستند .
مراحل ساخت سوله خرپایی شامل طراحی نقشه های فنداسیون و سازه , فونداسیون سازی , ساخت , آماده سازی و نصب سوله است که هر یک از این مراحل متخصص و مهندس مربوط به خود را می طلبد .
یکی از مراحل ساخت سوله خرپایی طراحی آن است , نوع طراحی ظاهری سوله به سلیقه مشتری بر می گردد که در ابتدای سفارش تعیین می کند چه سازه ای با چه معماری طراحی را در ذهن دارد. سقف این نوع سازه ها میتواند هم به صورت قوسی ساخته شود و هم بصورت هشتی.

مهندسین و طراحان در این نوع سوله از نرم افزارهای قدرتمندی بهره می برند تا بتوانند انواع بار وارده به این نوع سازه ها را در تمام نقاط سوله تقسیم کنند تا بتوانند با مقدار کمتری فولاد سازه محکمتر و قدرتمند تری بسازند.
سوله های خرپایی به سوله های ارزان قیمت هم معروف هستند اگرچه در ساخت آن ها از بهترین و مرغوب ترین متریال استفاده شده است اما روش ساخت این نوع سوله ها و مصرف کمتر فولاد موجب شده است تا قیمتی ارزان و مقرون به صرفه داشته باشند که ساخت و خرید آن هم به نفع سازنده و هم به نفع خریدار خواهد بود .
برای اینکه مراحل ساخت سوله خرپایی با دقت و اصولی صورت گیرد لازم است که از تجهیزات و نرم افزارهای پیشرفته و به روزی استفاده شود که این به شرکت سوله ساز بستگی دارد .

ساخت سوله با دهانه بزرگ ( سوله سبک خرپایی )  با سقف قوسی

مزایا و معایب سوله سبک:

مزایای انواع سوله خرپایی
• سوله های خرپایی همانطور که گفته شد سازه هایی ارزان قیمت هستند .
• سوله های خرپایی در مدت زمان کوتاهی طراحی و ساخته می شوند .
• سوله هایی باکیفیت و بسیار مقاوم در برابر حوادث احتمالی هستند .
• دهانه انواع سوله های خرپایی انعطاف پذیر است و می توانند تا بیش از 100 متر هم بدون ستون میانی ساخته شوند .
• متریال و مصالح به کار رفته در ساخت سوله های خرپایی درجه یک و باکیفیت هستند و عمده فولاد آن از مقطع پروفیل استفاده می شود .
• امکان نصب انواع تجهیزات در سوله های خرپایی وجود دارد .
• می توان جرثقیل های سقفی با تناژ بالا را در این سوله ها بدون محدودیت نصب کرد .
• امکان باز و بسته کردن قطعات سوله های خرپایی به جهت انتقال سازه به محل دیگر و ارتقاء آن وجود دارد چون کل اسکلت فلزی پیچ و مهره ای است .
• سوله های خرپایی مناسب برای هر نوع کاربری صنعتی و غیرصنعتی هستند

• در سوله های سبک خرپایی میتوان انواع پوشش سقف از جمله پوشش سقف یو پی وی سی هم کار کرد، و هیچ محدودیتی در اجرای پوشش سقف ندارد.

معایب سوله سبک
تا کنون هیچ گونه محدودیتی برای سوله های خرپایی پیدا نشده است ، از همین رو اغلب، خریداران را به سمت خرید سوله های خرپایی سوق داده است ، اما شاید با دقت بیشتر بتوان یک ایراد از این سوله ها گرفت؛ آن ایراد این است که در دهانه های کوچکتر از 15 متر ، قیمت آنها از ساخت سوله به روش تیر ورق معمولا بیشتر خواهد شد ، اما ، در سوله های بیش از 15 تا 18 متر تقریبا قیمت برابری دارند و از دهانه18 متر به بالا شروع به اختلاف قیمت با سوله قدیمی سنگین می کند و تا جایی این شکاف پیش می رود که می تواند حتی به یک ششم قیمت سوله تیر ورقی هم برسد. یعنی هر چقدر دهامه سوله بزرگتر شود قیمت سوله خرپایی نسبت به انواع سوله ها کمتر میشود و اختلاف قیمت بیشتری با سوله های دیگر دارد.

به عنوان مثال ما سوله ای را با دهانه ۸۰ متر بدون ستون میانی و ارتفاع ۹ متر با روش سوله سبک خرپایی ساخته ایم که ما در هر متر مربع این سازه فقط ۴۸ کیلوگرم فولاد مصرف کرده ایم البته با اجزای کامل شامل ( بیس پلیت ، فریم های ستون و سقف ، وال پست ، استرات ،باد بند کشی کامل (ستون و سقف ) و تیر ریزی های سقف ) و البته با دفترچه محاسبات و مورد تایید نظام مهندسی. حالا اگر همین سازه را می خواستیم با تیر ورق بسازیم برای آنکه بتوانیم دفترچه محاسبات بگیریم و تاییدیه نظام مهندسی باید در هر متر وزنی بالغ بر ۱۲۰ کیلوگرم در هر متر مربع فولاد مصرف می کردیم ( یادتان باشد که این سازه بدون ستون میانی بوده است )

ساخت سوله UBM در انواع سوله

یکی دیگر از روشها ، ساخت سوله UBM در انواع سوله ها می باشد. می توان گفت که جدید ترین  روش در سوله سازی می باشد و فقط چند سال هست که این تکنیک وارد ایران شده است.

متریال اصلی در سوله UBM  ورق گالوانیزه است که این ورقها در هنگام ساخت به صورت خام به محل اجرای سوله برده می شوند و در همانجا توسط دستگاههای رول فورمینگ که توسط پیمانکار به محل ساخت برده شده فرم می گیرند و در نهایت با دستگاهی به نام سیمر  (simer) به هم دوخته می شوند. سوله UBM اصولا به صورت قوس کامل ساخته می شوند و فرمی شبیه به تونل به خود می گیرند. عایق سقفی که می توان بر روی سقف این سازه ها کار کرد از جنس پلی ارتان می باشد. از آنجایی که این نوع سازه ها با فولاد ساخته نمی شوند ، قیمت پایینتری دارند چون در این سازه ها مصرف دیوار هم می تواند به صفر برسد اما خلاف تصورات بعضی از کارفرمایان باید گفت که این سوله هم نیاز به فنداسیون دارد.

معایب و مزایای سوله یو بی ام :

مزایای انواع سوله UBM 

سوله یو بی ام سرعت ساخت بهتری دارند نسبت به سوله های تیر ورقی

سوله ubm در مقابل باد و برف استقامت خوبی دارند ( به دلیل قوس خیلی زیاد )

قیمت تمام شده شان پایینتر است

و با توجه به پوشش پلی ارتان عایق خوبی در گرما و سرما دارند.

و اما نقاط ضعف و معایب سوله UBM 

۱- سوله یو بی ام بی هیچ عنوان برای کاربری دامداری و مرغداری مناسب نیست ، زیرا عایق پوشش سقف سوله آن از پلی ارتان هست که به صورت پاششی از داخل به سقف سازه می پاشند. بخاطر بافت و منافذ زیاد پلی ارتان به شدت بو و میکروب و باکتری ها را به خود جذب می کند و قابل ضد عفونی شدن هم نیست. برای همین اگر بیماری ای به سراغ دام و یا طیور بیاید دیگر باید خسارات کلانی را متحمل بشوید.

۲- در سوله یو بی ام با توجه به پوشش پلی ارتان و معایب آن که گفته شد ، وزارت بهداشت نیز برای مصارف بیمارستانی ، دارویی و مواد غذایی به آن مجوز نم یدهد.

۳- در این سوله ها نمی توان از جرثقیل سقفی استفاده نمود.

۴- قوس زیاد آن باعث می شود که نتوان از جرثقیل دروازه ای هم استفاده کرد.

۵- قابلیت جابجایی مثل سوله های خرپایی و سبک را ندارند چون همانطور که گفته شد ورق ها توسط دستگاه به هم دوخته می شوند و قابلیت جداسازی بدون آسیب را ندارند. همچنین ورق های خم خورده بزرگ و طویل را دیگر نمی توان جابجا کرد.

۶- امکان شل شدن دوخت ها بعد چندین سال وجود دارد

۷- حتی فروش این سوله ها به عنوان ضایعات هم اصلا به صرفه نیست .

۸ – نهایت و بزرگترین سوله یو بی ام فقط تا دهانه ۳۰ متر قابل اجرا هست

۹- قابلیت ایجاد طبقات را هم ندارد

نمونه ای از اجرای سوله یو بی ام ( انواع سوله )

سوله دست دوم

یکی دیگر از انواع سوله ، سوله های دست دوم هستند که متاسفانه متقلبان وکلاهبرداران سوله هایی را به عنوان سوله دست دوم از آهنهای ضایعات تولید می کنند و به جای سوله دست دوم به فروش می رسانند که ما در قبل مطالبی را به اختصار برای مبحث سوله دست دوم منتشر کرده ایم و با دلایل محکم و اسناد قوی این را ثابت کرده ایم. لینک مقاله را پایین آخرین مطالب خواهم گذاشت.

سخن پایانی

سوله انواع مختلفی با کاربردهای مختلفی دارد؛ اما سوله سبک که به سوله خرپایی معروف است از انواع سوله است که بیش ترین کاربرد را دارد. با پیشرفت علم مهندسی، هنوز نوع سوله جدیدی نتوانسته است جای سوله های خرپایی سنتی را بگیرد. سوله خرپایی مقرون به صرفه، مستحکم، سبک و قابل انعطاف است و سرعت کاربرد بالایی نیز دارد و درعین حال دارای طراحی منحصربه فرد نیز هست؛ این نوع سوله به سوله های مادام العمر معروف هستند.

فراموش نکنید که سوله خرپایی باید درست طراحی شود تا دوام و کارایی بالایی داشته باشد و به همین دلیل باید آن را از محل مناسب و مطمئنی تهیه کرد. برخی از شرکت ها هستند که مدیریت کل پروژه را به عهده می گیرند و از طراحی تا ساخت انواع سوله را برای شما انجام می دهند.